Regionalne Inwestycje Terytorialne Subregionu Południowego Województwa Śląskiego
Zintegrowane/Regionalne Inwestycje Terytorialne (ZIT/RIT) są nowym elementem wdrażania funduszy europejskich, wprowadzonym w obecnej perspektywie finansowej 2014-2020, dzięki któremu lokalne samorządy mają większy wpływ na wydatkowanie części środków unijnych. W Polsce realizowane są 24 ZIT/RIT, z czego 4 funkcjonują w województwie śląskim w ramach subregionów: centralnego, zachodniego, północnego i południowego. Subregion południowy obejmuje powiaty: bielski, cieszyński i żywiecki oraz Miasto Bielsko-Biała.
Na podstawie porozumienia, zawartego przez wszystkie 41 samorządów subregionu południowego województwa śląskiego, w latach 2013-2015 opracowana została Strategia RIT, określająca kierunki rozwoju subregionu. Strategia RIT stanowi jednocześnie podstawowe kryterium przyznawania środków projektom wpisującym się w wyznaczone w niej cele rozwojowe. Na realizację RIT subregion południowy otrzymał środki europejskie w wysokości ponad 105 mln euro w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 (RPO WSL 2014-2020). Za prawidłową realizację Strategii RIT odpowiada Miasto Bielsko-Biała jako lider subregionu, jednocześnie pełniący funkcję tzw. Instytucji Pośredniczącej RIT w ramach RPO WSL 2014-2020, na podstawie porozumienia zawartego w tym celu z Zarządem Województwa Śląskiego. Realizacja Strategii RIT obejmuje różne dziedziny rozwoju sformułowane w ramach 15 działań RPO WSL 2014-2020 finansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego:
- Odnawialne źródła energii,
- Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w infrastrukturze publicznej i mieszkaniowej,
- Niskoemisyjny transport miejski oraz efektywne oświetlenie,
- Gospodarka wodno-ściekowa,
- Rozwój mieszkalnictwa socjalnego, wspomaganego i chronionego oraz infrastruktury usług społecznych,
- Rewitalizacja obszarów zdegradowanych ,
- Infrastruktura wychowania przedszkolnego,
- Infrastruktura kształcenia zawodowego,
- Poprawa zdolności do zatrudnienia osób poszukujących pracy i pozostających bez pracy na obszarach rewitalizowanych,
- Promocja samozatrudnienia na obszarach rewitalizowanych,
- Wzmacnianie potencjału społeczno-zawodowego społeczności lokalnych,
- Rozwój usług społecznych i zdrowotnych,
- Wzrost upowszechnienia wysokiej jakości edukacji przedszkolnej,
- Wsparcie szkolnictwa zawodowego,
- Kształcenie ustawiczne.
W ramach wdrażania Strategii RIT zrealizowanych zostało już ponad 50 projektów, w tym tak znaczące jak np. projekt Miasta Bielska-Białej pn. Rozwój Zrównoważonego Transportu Miejskiego w Bielsku-Białej (o wartości dofinansowania ok. 60 mln zł), w ramach którego zakupiono nowy tabor autobusowy dla MZK oraz wdrożono inteligentny system transportu wraz z dynamiczną informacją pasażerską. Tabor autobusowy zakupiono także w Żywcu i Czechowicach-Dziedzicach, a w Cieszynie powstał nowoczesny zintegrowany węzeł przesiadkowy przy dworcu kolejowym. Powstały nowe przedszkola (np. w Żywcu Zabłociu) i zmodernizowano bazę dydaktyczną szkolnictwa zawodowego (w ramach projektów Powiatu Bielskiego i Zakładu Doskonalenia Zawodowego). Zrealizowano także projekty wodno-kanalizacyjne (np. w Gminie Łękawica, gdzie powstało prawie 2 km sieci kanalizacyjnej, czy w Gminie Zebrzydowice, gdzie zmodernizowano system zaopatrzenia w wodę), a także rewitalizacyjne (np. projekt Gminy Lipowa, w ramach którego utworzono Centrum Aktywności Społecznej w Twardorzeczce).
Dla kolejnych ponad 80 projektów podpisano umowy o dofinansowanie. Ogółem wybrano już do dofinansowania w ramach RIT projekty o łącznej wartości dofinansowania ponad 300 mln zł (ok. 70% alokacji środków dla subregionu), z czego projekty na kwotę prawie 120 mln zł (ok. 26% alokacji środków dla subregionu) zostały już rozliczone, co jest najlepszym wynikiem w Polsce spośród 24 wdrażanych ZIT/RIT:
Źródło: Dane Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju (stan na 30 września 2018 r.)
Jest to tym bardziej istotne, że biorąc pod uwagę pakiet projektów rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie przyszłej polityki spójności, pula środków, jakie kraje członkowskie będą zobligowane do przeznaczenia na realizację ZIT/RIT w latach 2021-2027, będzie podwyższona z 5% do 6% całości przyznanych środków (https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/o-funduszach/fundusze-europejskie-2021-2027/).
Szczegółowe informacje na temat wdrażania RIT w subregionie południowym województwa śląskiego dostępne są na stronie http://rit-subregion-poludniowy.um.bielsko.pl.
