Sąd podejmuje decyzje o umieszczeniu nieletniego w zakładzie poprawczym dopiero wtedy, kiedy uzna, iż środki wychowawcze nie odniosą skutku. Środki wychowawcze dostosowane są do wieku dziecka, jego osobowości, stanu zdrowia, stopnia rozwoju psychicznego i fizycznego oraz cech charakteru. Ważny jest również stopień demoralizacji i środowisko, w którym przebywa i warunki, w jakich się wychowuje. Istotne jest czy uczęszcza regularnie do szkoły, czy nie pije i nie używa środków odurzających, nie uprawia nierządu i włóczęgostwa, nie uczestniczy w grupach przestępczych. Sąd ma do wyboru: udzielenie upomnienia, ustanowienie nadzoru odpowiedzialnego rodziców, opiekuna lub udzielającej za niego poręczenia organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy bądź osoby godnej zaufania. Może orzec nadzór kuratora, skierować nieletniego do ośrodka kuratorskiego albo do organizacji społecznej zajmującej się pracą o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym. Sąd może umieścić młodocianego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo rodzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad dziećmi. Resocjalizacja nieletniego może polegać również na wykonywaniu określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego bądź społeczności lokalnej. Pewne działania sąd ma prawo podjąć wobec rodziców lub opiekunów dziecka. Może zobowiązać ich do poprawienia warunków bytowych albo zdrowotnych. Może zwrócić się do instytucji państwowych o przyznanie rodzinie niezbędnej pomocy. Może te zobowiązać rodziców lub opiekunów do naprawienia w całości lub w części wyrządzonej przez dziecko szkody. Za uchylenie się od wypełnienia zaleceń sądu rodzicom grozi kara pieniężna w wysokości od 50 do 500 zł. Jednak gdy usprawiedliwią swoje zachowanie w ciągu 14 dni od wymierzenia kary albo w tym czasie przystąpią do wykonania obowiązków to nie będą musieli jej płacić.
Niepełnosprawni nie będą karani:
Nieletniego, który wszedł w konflikt z prawem, a stwierdzono u niego upośledzenie umysłowe, chorobę psychiczną, inne zakłócenie czynności psychicznych, nałogowe używanie alkoholu lub środków odurzających sąd rodzinny może umieścić w szpitalu psychiatrycznym lub innym zakładzie leczniczym. Jeżeli wystarczy zapewnić mu tylko opiekę wychowawczą, to skieruje go do młodzieżowego ośrodka wychowawczego, a do domu pomocy społecznej wówczas, gdy nieletni jest upośledzony umysłowo w stopniu głębokim i wymaga jedynie opieki.
Opracowano na podstawie: Dziennik Gazeta Prawna, 23 września 2014, nr. 184.
